www.erbaa.cjb.netwww.erbaa.cjb.net

YÜZEY ŞEKİLLERİ

1-Dağları

Erbaa’nın kuzey kısmında yer alan Karınca dağı ile Güneyindeki Sakarat ile Boğatlı dağları aynı zamanda içerisinde oluşmuş, bu dağlar Kuzey Anadolu dağ silsilesi içerisinde bulunmaktadır. Bu dağlar oldukça engebeli olup, profilleri asimetrik konumdadır. Dağların ortalama yüksekliği 1000 m. ile 1500 m arasında değişmektedir.

Erbaa Küçük Yayladan Bir Görüntü

 

 

2-Ovaları

Erbaa ovası bir elips biçiminde olup, 32 km uzunluğunda, 10 km genişliğindedir. Yüksekten bakıldığında eski bir su birikintisinin bıraktığı düz bir alanı andırır. Ova yaklaşık olarak doğu-batı istikametinde, paralel olarak uzanan faylar arasında kalmış, birbirlerinden eşiklikle ve boğazlarla ayrılmış, boğum boğum bir diziliş gösteren, tabanı kuater alivyonları ile örtülmüş bir fay olup, çöküntü ovası görünümündedir.

 

 3-İklimi :

Erbaa’da mevsimler tüm hükmünü icra edemeden birbirinden diğerine geçmektedir. Bu durum bölgenin iklim tipinin belirlenmesini zorlaştırmaktadır. Kimi coğrafyacılara göre Erbaa’da kara iklimi ile ılıman iklim arasında kalan geçit iklimi olduğu ifade edilmektedir. Bu nedenle bölgede kışlar yağışlı ve ılık geçmektedir. Erbaa da en uzun mevsim Sonbahardır. Yazın en sıcak aylar temmuz ağustos ayları olup 36-39 derecedir. Kışın en soğuk aylar ocak ve şubattır. Ortalama sıcaklık 3-5 dereceye kadar düşmektedir. En fazla yağış mayıs ayında olup yıllık ortalama 580 mm ,en az yağış ağustos ayında olup 8.03 mm olarak tespit edilmiştir. Ortalama nispi nem %59 olup en yüksek değerler %66 ya kadar çıkmaktadır. İlçenin iklimi son yıllarda çevrede yapılan barajların etkisiyle ılımanlaşmıştır.

 

4-Bitki Örtüsü :

Erbaa bölgesi iklim özelliklerinden dolayı çok çeşitli bitkilerin yetişmesine müsaittir. Genellikle bölgede hakim olan bitki türü orman formantasyonlarıdır. İlçenin kuzey kısmında orman örtüsü 300 m. den başlar ve ilk sıralamalarda bir takım makilik ortamlarda yabani zeytin ağaçları, dişbudak ve kestane ağaçlarına rastlanır. Arazi yükseldikçe kızılçam, meşe, gürgen, kayın gibi türler görülür.

Karınca dağı eteğinde Çatalan bölgesinde Akdeniz iklimi etkisinde yetişebilen “Lübnan sediri “ağaçlarına da rastlanmaktadır. Koruma altında bulunan bu bölge güzelliği ve ekonomi değeri bakımından dünya çapında tanınmaktadır.

5-Suları :

Kelkit Irmağı, Tozanlı Irmağı, Karakuş çayı, İmbat Deresi, Keçeçi Deresi, Tonaba Deresi, Hasan Uğurlu Barajıdır.

 

TARİHÇE

Erbaa, Kelkit ve Tozanlı çaylarının birleşerek Yeşilırmak adını aldığı yerdeki Yeşilırmak Havzası olarak bilinen bereketli topraklar üzerine kurulmuştur.

Bugünkü Erbaa’nın tarihte ilçe olarak yer alması, yaklaşık yüz yıllık bir geçmişe dayanmaktadır. Bu haliyle yeni bir yerleşim birimi sayılabilir. Buna karşılık, ilçenin doğusundaki İmbat deresi ve Horoztepe’nin bulunduğu Yeşilırmak havzasının tarihi ile Amasya, Niksar, Tokat yörelerinin tarihi geçmişinin aynı olduğu görülmektedir. Çevredeki kasaba köy ve diğer yerleşim birimlerinin çoğu şu anda bile üzerinde geçmiş dönemlerin nişanelerini taşımaktadırlar. Bilinen en eski yerleşim yerleri: Horoztepe, İmbat, Kale köyü, Emeri (Bağpınar), Simeri (Güveçli), Manasköy (Pınarköylü), Geligin (Çamdibi), Hacıpazar, Fidi (Akça), Zilhor (Çatılı), Ziğdi (Karakaya), Hayati (Doğanyurt), Eksel (Koçak)’dır. Bölgenin tarihi geçmişini, çeşitli kaynaklara dayanarak açıklarken Yeşilırmak havzasında 16 medeniyetin yaşadığı görülür.

Bugünkü Erbaa’nın temelini “Erek” köyü veya mahallesi oluşturmakta idi. Bazı ansiklopedik bilgilerde “Herek” olarak da adının geçtiği görülmektedir.

Herek: kelime olarak uzun sopa, fasulye sırığı, asmaların yere yatmasını önlemek için yanlarına dikilen kazık anlamına gelmektedir. Ayrıca Erek; sözlükte amaç, gaye, hedef, emel, anlamına da gelmektedir. Başka bir kaynakta Erek kelimesinin yöre halkı tarafından tarımsal amaçlı olarak kullanıldığı ifade edilmektedir. Yani toprağın, iklimin, suyun güzel olması bölgede “Erek” sözünün zamanla meşhur olmasına neden olmuştur.

Uzun zaman Erek olarak isimlendirilen bu yöre Tanzimat döneminde Nevahii Erbaa şeklinde adlandırılmıştır. O dönemde Niksar, Amasya arasında en önemli yerleşim birimi veya birimleri Erek, Zigdi, Taşabat, Sonusa idi. Nüfus yönünden birer nahiye büyüklüğünde olan ve bir arada bulunmalarından dolayı dördüne birden Nevahii Erbaa, yani dört nahiye adı verilir. Hatta o dönemde tahaüd edilen vergi kayıtlarında h.1256/M.1840 yılında Erbaa adını aldığı anlaşılmaktadır.

Yöre için daha sonra Nevahii eki kaldırılarak sadece Erbaa adı kullanılmaya başlanmıştır. Erbaa Arapça bir kelime olup dört anlamına gelmektedir. Yöreye bu ismin verilmesi ile ilgili olarak çeşitli rivayetlerde söylenmektedir. Bunlardan biri Kelkit ve Tozanlı çaylarının ovayı batıdan ve doğudan dörde böldüğü için, diğeri de bölgenin doğu, batı, kuzey ve güneyinde dört büyük evliyanın bulunmasından dolayı ilçenin Erbaa adını almasıdır.

Erbaa tarihi ve kültür değerleri bakımından oldukça zengin bir bölgedir. Eski tunç devirlerinden zamanımıza kadar doğu ile batıyı birbirine bağlayan önemli bir güzergah olma özelliğini korumuştur. Bu bağlantıyı sağlayan yol halk arasında (Uluyol) olarak söylenen ve Erbaa’nın kuzeyinden geçen yoldur.

Erek, Kelkit Çayı’nın hemen yakınında bulunan “Aşağı köy” denilen yerde birkaç haneden teşekkül etti. Yerinin büyümeye elverişli olması dolayısıyla kısa sürede gelişerek 1859 yılında bir nahiye konumuna geldi. 1872 yılında önce Sivas vilayetinin Amasya sancağına ve daha sonra da 1892’de Tokat sancağına bağlandı.

 

COĞRAFİ KONUM

Erbaa ilçesi orta Karadeniz Bölgesinde Tokat iline bağlı olup Yeşilırmak Havzası üzerinde kurulmuş şirin bir ilçedir. Matematiksel konumu 40,15, ve 40,45 enlem dairesi ile 36,15 ve 36 , 45 boylamları arasında olup, yüzölçümü 1111 km2 dir. Konumu itibari ile Karadeniz ve İç Anadolu bölgeleri arasında bir geçiş alanıdır. Kuzeyden Samsun’un Çarşamba ilçesi ile Ordu ilinin Akkuş ilçesi, batıdan Amasya’nın Taşova ilçesi, doğudan Tokat’ın Niksar ilçesi güneyden Tokat merkez ve Güneybatıdan Turhal ilçesi ile çevrilidir. İlçenin üzerinde bulunduğu ovanın Kuzeyinde Canik Dağı içerisinde değerlendirilen Karınca dağı, Güneyinde Sakarat ve Boğatlı dağları, doğu ve batısında da bu dağların uzantıları bulunmaktadır. İlçe merkezinin deniz seviyesinden yüksekliği 248 m.dir

 ERBAA'DA EKONOMİK DURUM

  Erbaa Tokat’ın en zengin ilçelerinden biridir. Fert başına düşen ortalama yıllık gelir Türkiye standartlarının altında değildir. Düşük gelirliler genellikle orman köylerinde oturan ailelerdir. İlçe merkezinde tarım ürünlerinin yanı sıra son 15 yıl içerisinde görülen sanayi patlaması açılan irili ufaklı iş yerleri ilçenin gelir düzeyini yükseltmiş, ayrıca işsiz sayısını da aza indirmiştir. Eskiye göre Erbaa tarımda makineleşme ve modernleşmeye yönelmiştir. Sanayi ve ticarette serbest pazar imkanları sayesinde daha fazla üretim daha fazla kazanç imkanını yakalamıştır. İlçe ekonomisine en çok kazanç sağlayan sektörler tarım, hayvancılık, sanayi ve ticarettir.

Erbaa öteden beri bir tarım beldesidir. Gerek topraklarının hemen hemen her çeşit ürüne uygun olması, gerekse iklimin yumuşak olması ilçede her türlü tarımın yapılmasına olanak sağlamıştır.

Tarım potansiyeli oldukça yüksek olan Erbaa, Tokat ilinin bitkisel değerlerinin %25’ni karşılamaktadır. Bu denli münbit topraklara sahip olan ilçede en çok tütün, üzüm, hububat, baklagiller, şeker pancarı, sebze seracılığı tarımı yapılmakta olup, ayrıca pamuk üretimine de uygun bir iklime ve toprağa sahiptir.

Tarla arazisi 36 919 Hektar

Bağ arazisi739 Hektar

Meyve arazisi783 Hektar

Sebze arazisi 5433 Hektar

Nadas alanları 1200 Hektar

 

Tarımda üretimi ve verimi artırmak amacı ile son yıllarda kaliteli tohum, fide ve fidan kullanımı yaygınlaşmış, yapılan çalışmalarda uygun ürün elde etme çalışmaları geliştirilmektedir.

İlçede mevcut tarım alanlarının %64’ünde tahıl ekimi yapılmakta olup, 15000 ton ürün elde edilmektedir. En önemli ürün tütündür. Erbaa topraklarının yaklaşık 5000-6000 hektarı tütün için ayrılmıştır. Halk arasında “sarı elmas”olarak tanımlanan tütün, 1997 yılı itibari ile 8137 aile tarafından ekilmektedir. Alınan balya sayısı 197 335 adettir. Buradan da anlaşılan tütün Erbaa’nın en önemli geçim kaynağıdır

Diğer ürünler şeker pancarı, ayçiçeği, karpuz, soğan, çilek, üzüm, ceviz, fındıktır

İlçe hayvan yetiştirmeciliğinde de uygun bir konuma sahip olup, yumuşak iklimin yanında 7000 hektardan fazla çayır ve mera alanlarına sahiptir.

NÜFUS

  Erbaa bugün 100.000’ni aşan nüfusu ile Tokat’ın en kalabalık ve güzel ilçelerinden birisidir. Bölgede nüfusun en sık olduğu alanlar özellikle sulu tarımın yapıldığı ova bölgesi ve anayol güzergahıdır. Bugün nüfusun %66’sı köy ve kasabalarda oturmaktadır. İlçede nüfusun çok genç olduğu görülmektedir. 1997 nüfus sayımında ilçe merkezinin nüfusu 43133 olarak tespit edilmiştir.

 

ERBAA'DA SOSYAL VE KÜLTÜREL YAPI

  Binlerce yıllık tarihi boyunca pek çok medeniyetin yaşadığı Erbaa’da; sosyal ve kültürel etkinliklerin yanında, halkın örf adetleri, özel günler ve yemekleri, düğün ve nişanları, kültür şenlikleri zengin bir folklor oluşturmaktadır.

İlçede eğitim ve öğretim faaliyetleri okul öncesi eğitimden başlayıp yüksek eğitimle devam etmektedir. Birisi yatılı ilk öğretim bölge okulu, diğeri pansiyonlu ilköğretim okulu olmak üzere toplam 119 ilköğretim okulu, 2 lise, 1 Anadolu lisesi, 4 meslek lisesi ve bunların bünyesinde 2 Anadolu meslek ve süper lise olmak üzere 129 okulda 15 820 öğrenci ve 844 öğretmenle öğretim faaliyetleri sürdürülür. Bunların yanında ilçemizde 1 adet sağlık meslek lisesi ve Gaziosmanpaşa Üniversitesine bağlı meslek yüksek okulu da vardır. İlçede Okuma-yazma oranı %92’dir.

Sosyal ve kültürel faaliyetlerin zengin olduğu Erbaa’da örf ve adetler, düğün törenleri, bayram kutlamaları, mevlit ve cenaze törenleri, hacı ve asker yolcu etme, bahar başlangıcı olarak hıdırellez kutlamaları, Keçiçi Baba Şenlikleri, el sanatları, giyim ve kuşam uygulamaları, yayla şenlikleri ve çilek festivali kültürel etkinlikleri oluşturur.

Sportif faaliyetler değişik spor ve ihtisas kulüpleri tarafından yürütülmektedir.

 

 

Bu bölüm Furkan Ünal tarafından hazırlanıp, çalışmaları halen hızla sürdürülmektedir... Şikayet ve dilekleriniz için E-mail : furkan_unal@mynet.com.tr